Het is een uurtje of 13:30 op een zondag. Ik lig heerlijk lui, languit op een queen size bed in een fijn appartement van de universiteit van Xiamen (China). Hier ben ik drie weken om les te geven in performance art aan de kunstacademie. Mijn dochtertje is thuis bij papa en familie. Ik heb in tien jaar (en misschien nog wel veel langer) niet zo veel rust en tijd voor mezelf gehad. Ik zink in ontspanningslagen waarvan ik gewoon vergeten was dat ze bestonden…

Ik merk het aan alles: De permanente wallen onder mijn ogen zijn opeens verdwenen. Opeens heb ik mooie lange nagels (‘’Wow: groeit dat uit mijn jatten?’’). In de vijf weken voorafgaand aan deze trip, had ik permanente buikpijn en een opgezwollen buik. Ik keek daar niet zo van op: ik heb zolang als ik me herinner last van prikkelbare darmklachten, dus dit was gewoon weer één van vele vage verschijnselen. ‘’Het zal wel weer stress zijn o.i.d’’, dacht ik. En dat klopte.

Het is een vet cliché, maar vaak zie je de dingen pas echt helder, als je afstand neemt. Ik had het dus blijkbaar nodig om naar de andere kant van de wereld te reizen zonder kind en 100 zzp-klussen door elkaar, om helder te zien welke impact alle verzorg- en werkdruk op m’n lichaam en koppie heeft. Giga, zie ik nu dus.

Dit plaatje gaat niet over mooie plaatjes. Maar over mijn verbazing dat met het wegebben van alle stress, mijn face ook weer terug veranderde naar wat het ooit was (want check onderstaande video van een half jaar geleden). You can do this girls! Als ik het kan, kunnen jullie het ook, want ik zat laag, laag, laag.

Luitenant Mamma
Interessant is ook, om op afstand via de Whatsapp mee te kijken, hoe ongeveer zes volwassenen druk zijn en worstelen met het vervullen van taken die ik normaal gesproken in mijn eentje doe. ‘’Wat moet ik doen als ik voor je kind moet zorgen en ik me niet lekker voel?’’. Ik probeerde zacht te antwoorden, maar de waarheid is, dat je je als net gescheiden moeder met bijna geen sociaal netwerk nabij, (want wie al jaren aan het overleven is, heeft niet zo veel tijd voor hippe koffie op hippe terrasjes), simpelweg volpropt met medicijnen, je kind uitlegt dat je van haar houdt maar dat we even iets rustigs gaan doen zoals een filmpje kijken op de band. Eventueel in combinatie met een halve fles wijn voor als het echt niet gaat en de auditieve-filmpjes-prikkels je tot waanzin drijven… Wat een spiegel: wij, alleenstaande / vers-gescheiden moeders, leven een leven, dat inderdaad voor de meesten niet voorstelbaar is. Gelukkig, ik ben dus niet gek met al m’n vage gezondheidsklachten.

Even dit
Ik ben al jaren op zoek naar antwoorden, praktische oplossingen: hoe kan ik mezelf uit deze benaderde positie halen? Ik zie nu vanuit China, dat ik twee paden kan bewandelen. Pad#1: het eerste, daar was ik al mee bezig: mijn mond open trekken, over hoe belachelijk unfair de positie van (alleenstaande) moeders in onze maatschappij is. Dit is een ondankbare klus, die ondanks het feit dat mannen steevast hun vingers en hoofden nog dieper in hun oren en aarzen duwen omdat boze vrouwen blijkbaar het meest onsexy soort zijn (lees: vooral vermijden zodat je je mannelijke privileges kunt behouden en niet minder op de bank lekker kunt blijven gamen terwijl de ander de afwas toch maar opruimt die je vier dagen geleden al had beloofd te doen: fucking kleuters). Dat:
– vrouwen nog altijd significant minder betaald krijgen dan mannen
– dat vrouwen dus meer moeten werken en minder vrije tijd overhouden
– dat vrouwen veel meer werk verzetten in zorg voor kinderen /e.a. en huishouden
– dat dit allemaal ook doorgaat als je dood gaat van menstruatiepijn
– Kinderopvang is takkeduur in Nederland. Als je net als ik strijd om genoeg te verdienen voor een goed leven, moet je nog jezelf in allerlei bochten wringen om je toeslag niet te verliezen. Niet te doen.
– Enz. Enz. Enz.
Ik vond feministen altijd maar slachtofferrol-klaagzangerige figuren, totdat ik mezelf -niet te negeren - zag verdwijnen na het krijgen van mijn eerste kind. Daarom bent ik nu dus ook gescheiden. Deze strijd kan dus nog even duren (moeders van nu: voed uw jongens-jong in godsnaam op tot een vent dat geen emotioneel kleutertje is voor de rest van z’n leven).

Video Block

Double-click here to add a video by URL or embed code. Learn more

In het najaar van 2024 maakten mijn stagiair Lyz en ik deze video, om in beeld te brengen hoe het proces van terug opkrabbelen er uit ziet.

Pad #2 | Een verandering van dag & nacht
Hier in China vond ik inspiratie om nog een flinke hack in het systeem aan te brengen. Als het systeem niet met mij mee wil bewegen, dan beweeg ik ook niet meer mee in het systeem:
Het is hier nu zes uur later dan in Nederland. En ik merk wat een ontzettend voordeel dat brengt! Terwijl iedereen in Nederland nog ligt te slapen, ben ik aan het werk zonder dat ik gestoord word door 100.000.000 vragen over:

‘’Waar ligt de zomerjas van ons kind? Zullen we vanavond wijntje doen – ik heb je al zoooo lang niet gezien (denk je echt dat ik daar energie voor heb? Jezus. Kom beter even helpen de was opvouwen met een pizza erbij ofzo en tieft dan om 20:00 graag weer op), appjes zus / appjes zo, administratie, verzoek van school voor bakken van brood voor een zoveelse hutseflutje-gezellige-schoolactiviteit, stagiair die zich ziek meldt maar eigenlijk een stukje mentale verzorging verlangt, opdrachtgever die te laat doorgeeft dat klus niet door gaat waarmee je weer in discussie kan, *enzooovoort*

De laatste tijd was ik boos op mezelf, dat ik anders dan dat ik tijdens mijn tijd op de kunstacademie en pre-kind, s’avonds geen energie meer heb om tot 02:00 door te beuken om werkklussen af te maken en nog even halve exposities in elkaar te zetten, na dagen als:

Een gemiddelde dag uit mijn leven nu:
06:00 | Half ontwaakt | Ik lig te piekeren over van alles maar ik ben nog te moe om op te staan | Sommige gedachten zijn productief
07:00 | 07:36 | Kut alweer zo laat! Moe opstaan, ontbijt maken, vechten met kind om haren te kammen
08:00 | Vlug naar school brengen van het nageslacht
08:30 | thuis, vlug eerste mails en appjes wegwerken
09:00 | huishouden
10:00 | Mails beantwoorden, kleine klusjes, tas/auto inpakken
10:30 | vertrek naar werk
11:00 | kunstles geven aan stuiterende kindertjes
13:30 | rennen naar uit met boterham hangend uit je mond om naar 2de lesgeefklus te racen in andere stad | Bidden dat er geen files zijn
14:00 | Tassen van 30 kilo rennend door schoolgebouw vervoerden | Lesgeven aan nog meer stuiterende kindertjes
16:00 | Les klaar | Chaos in klaslokaal snel opruimen | Nog ergens een stuk fruit en wat water m’n mond in rammen
16:30 | Racen terug naar Rotterdam om kind van bso op te halen | Bidden dat de steevaste file niet te lang is
17:00 | Stuiterend eigen kind omhelzen en naar huis brengen
17:30 | Je schuldig voelen dat je niet echt tijd hebt om samen te spelen omdat er gekookt moet worden en één of andere werk-gerelateerde
zeikerd weer iets niet snapt en daar over gemaild moet worden
18:00 | Nassen
18:15 | Afwas en instort-moment op de bank (met kind dat op je staat te springen omdat het aandacht wil) | ‘’Ik hou van je, maar mama is zoooo moe’’
19:00 | Jezelf met veel geweld en mentale mantra’s van de bank af sleuren. Nog even samen een tekeningetje maken o.i.d.
20:00 | Bedtijd kind (en jezelf schuldig voelen dat je je kind effectief maar 2 uurtjes aandacht hebt kunnen geven deze dag) | Gevecht met tandenborstel | Geeuwend boekjes voorlezen | Kind dat verdrietig zegt dat ze zich alleen voelt in bed en samen wil slapen (a.k.a.: ze mist je)
20:30 | Laatste telefoontjes en mails beantwoorden | Tassen voor de volgende dag inpakken
21:30 | Een twee uur durend gevecht met jezelf voeren omdat je te moe bent om nog iets te doen, maar je nu dan eindelijk iets voor jezelf wilde doen /
kunst wilde maken etc.
22:30 | Je geeft het op | Piekerend over geld en andere onzekerheden die gepaard gaan met zzp-schap, val je onprettig in slaap

En dat vijf dagen per week. En dan heb ik het al zo voor elkaar gekregen dat ik heel veel minder werk dan een jaar geleden (gevochten voor een beter uurloon).

Heel soms vind ik de energie om een nacht door te halen: gelukzalige momenten zijn dat: dat je eindelijk de achterstanden in werk en atelier-wishlist een beetje in kunt halen. Even leef je dan in de waan dat je een vrij mens bent en dat er hoop is (om twee dagen later weer een klap van de man met de hamer te ontvangen). En in het weekend is het altijd weer de vraag wat je in godsnaam nu weer moet verzinnen als alleenstaand entertainment-team.

De laatste keer dat ik zulke nagels had, was toen ik met zwangerschapsverlof, stijf van de hormonen die mijn haar. en nagels weelderig hielpen groeien, op bed lag. Dat is alweer 6 jaar geleden…

De geheime ochtenden
Ik zat een interview te bekijken met een schrijfster van een boek. Net als een andere kunstenares waar ik een maand geleden een interview van keek, vertelde ook deze vrouw dat zij haar werk bij elkaar had geschreven in de ochtend: tijdens het uurtje dat haar kind nog sliep. Aha!

Eindelijk viel het kwartje: als ik straks terugkom in Nederland uit China, en ik mijn slaapritme van hier (bijna identiek) vasthoudt, zou ik dagelijks om 04:00 wakker kunnen worden. Dan verplaats ik wat mij normaal gesproken niet meer lukt om in de avond te doen, naar de ochtend. Let’s see what happens!

Mijn omgekeerde dag zou er dan zo uit komen te zien:
04:00 | Opstaan | Een keertje tijd hebben om een schone onderbroek aan te doen,
te douchen en misschien zelfs wat leuks met mijn haar te doen
04:30 | Start werkdag | Mails, strategieën uitwerken zodat ik de slapende mensen een keertje voor kan zijn |
Wauw! 2,5 uur werken zonder allerlei interrupties als telefoontjes, appjes en whatever! Luxe!
07:00 | Kind wakker maken en een keer zonder haast en stress lekker samen ontbijten
(wow! Mamma heeft ook een keer tijd voor ontbijt!) en misschien zelfs nog even samen spelen o.i.d.
08:00 | Relaxed vertrekken naar school
08:30 | Afmaken eigen werkzaamheden: omdat ik iedereen nu stap voor ben in voorbereiding, niet overdonderd worden
met dingen die nog moeten gebeuren | Wow, alweer 2,5 werktijd relaxter gemaakt hier! | Rustig eten
10:30 | Vertrek naar werk
11:00 | Kunstles geven aan stuiterende kindertjes
13:30 | Lekker naar huis, want omdat ik in China fondsen voor autonome kunstprojecten heb aangevraagd hoef ik klus twee lekker niet meer te draaien. Doei!
14:00 | Kind ophalen of nog even iets anders afmaken voor mezelf /
boodschap doen of - wow - een keer met iemand afspreken
14:30 | Thuis lekker spelen
18:00 | Eten
18:15 | Afwassen en opruimen zonder schuldgevoel.
18:45 | Lekker samen tot rust komen i.pv. vechten tegen slaap. Lekker even douchen bijvoorbeeld of eindelijk op de harp
leren spelen die kind voor verjaardag heeft gekregen of andere dingen met haar delen waarvan ik altijd droomde
dat het deel uit kon maken van haar opvoeding.
20:00 | Middelvinger naar de wereld, samen naar bed en co-sleepend 8 uur slapen zonder schuldgevoel

I’ll keep u posted
Het is alweer bijna niet te bevatten als ik terugkijk naar hoe ik er twee jaar geleden voor stond (40 uur per week werken voor broodbaan en allerlei andere dingen erbij, naast verschrikkelijk stressvolle scheiding die ook gewoon een halve baan was) ten overstaande van waar ik nu sta. Als je deze video bekijkt, zie je het ook gewoon aan mijn gezicht: wat mooi dat zelfs dat weer gewoon kan herstellen door beter te eten, slapen etc. Maar het stopt niet hier voor mij. Ik heb nog heel veel plannen. Ik wil meer dan ooit, mijn verhalen over LevensKunst en mijn eigen bizarre (maar daarom denk ik, zeer leerzame) tocht delen: er zijn vast moeders die ook uit dit project inspiratie kunnen halen.

Ik hoop in elk geval dat – nu ik mijn boel weer zo ver op de rit heb, dat ik niet meer halve nachten wakker lig met hartkloppingen omdat er dakloosheid dreigt, giga financiële problemen gewoon hatsikidie bij de veroorzaker zijn teruggelegd en ik mezelf ook overeind heb getrokken om het alleen prima te rooien met werk waar ik achter kan staan – de volgende stap is:

Genoeg tijd om goed voor mezelf te zorgen. En genoeg tijd om alles aan creativiteit en plannen die mijn systeem gewoon uit moeten om me tevreden en helder te voelen, uit te voeren. Zodat ik mijn tijd met mijn kind niet hoef te verdelen: ik sta half iets voor mezelf te doen en half met kind bezig. Dat niet meer straks. En letterlijk meer tijd met haar hebben.
Ik weet zeker dat met de extra uren die ik straks heb, ik stappen kan maken om geld aan te trekken om projecten te bouwen die ik de meest zinvolle besteding van mijn tijd vind. Daarover schrijf ik binnenkort meer ;) Net als over hoe dit experiment me vergaat. Waarschijnlijk met een lekker warm (i.p.v. koud) bakje koffie erbij, ergens om 04:30 Nederlandse tijd.

Tot snel,

Jesje